Azərbaycanın dövlət idarəçiliyi sistemində innovativ inkişaf və beynəlxalq təcrübə

Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, köklü dəyişikliklərə başlanılır. Ümummilli lider Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi mühüm islahatlar bu dövrdən başlayaq dövlət idarəçiliyi sistemində innovativ inkişaın formalaşmasına öz təsirini göstərmişdir. Əsası ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan inkişaf və tərəqqi siyasəti nəticəsində bu gün ölkəmiz yeni inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin uğurlu siyasətinin nəticələri artıq əhalinin rifahının yaxşılaşdırılmasında, iqtisadi inkişafda özünü göstərmişdir. Bu gün sürətlə dəyişən qlobal mənzərədə dövlət idarəçiliyində innovasiyaların rolunu qiymətləndirməmək olmaz. Ölkələr səmərəliliyi, şəffaflığı və vətəndaşların iştirakını artırmağa çalışdıqca, idarəetmədə innovativ yanaşmalar əsas əhəmiyyət kəsb edir. Bu kontekstdə Azərbaycanın dövlət idarəçiliyi sistemi diqqətəlayiq nümunə kimi dayanır, inkişafa və tərəqqiyə təkan vermək üçün yerli innovasiyaları qabaqcıl beynəlxalq təcrübələrlə birləşdirir..
Ümumiyyətlə, İnnovasiya dedikdə, bütünlükdə yeniliklərə fərdi tələbi, eləcə də cəmiyyətin tələbatını ödəmək üçün yeni və yaxşılaşdırılmış məhsulların (xidmətlərin) və onların istehsalının yeni üsullarının alınması məqsədilə elmi, elmi-texniki və intellektual potensial tədbirləri sistemi başa düşülür.
Şərqi Avropa və Qərbi Asiyanın qovşağında yerləşən Azərbaycan zəngin tarixə və çoxşaxəli mədəni irsə malikdir. Dövlət idarəçiliyi sahəsində ölkə bu illər ərzində əhəmiyyətli dəyişikliklərə, müasirləşən cəmiyyətin tələblərinə cavab vermək üçün inkişaf etmişdir. Sovet İttifaqının tərkibində olduğu ilk günlərdən indiki müstəqil respublika statusuna qədər Azərbaycan hökuməti öz inzibati strukturlarını və proseslərini dəyişən prioritet və istəkləri əks etdirmək üçün davamlı olaraq yeniləmiş və bu tələblərə uyğunlaşdırmışdır..
İnnovasiya effektiv idarəetmənin təməl daşı kimi xidmət edir, köhnə çağırışlara yeni həllər təklif edir və görünməmiş imkanlara qapılar açır. Azərbaycanda dövlət idarəçiliyində innovasiya axtarışı səmərəlilik, hesabatlılıq və xidmətlərin göstərilməsi ilə bağlı öhdəlikdən irəli gəlir. Texnologiyanın gücündən istifadə etməklə, əməkdaşlığı inkişaf etdirməklə və dünyanın ən yaxşı təcrübələrini mənimsəməklə Azərbaycan özünü idarəetmə innovasiyaları sahəsində qabaqcıl bir ölkə kimi göstərmişdir.
Azərbaycanda dövlət idarəçiliyinin tarixi konteksti
Azərbaycanın müasir dövlət idarəçiliyinə doğru səyahəti tarixi, mədəni və geosiyasi amillərin zənginlikləri ilə formalaşıb. Qədim imperiyalardan sovet hakimiyyətinə və müstəqillikdən sonrakı islahatlara qədər ölkənin idarəetmə strukturlarının təkamülü davamlılıq və dəyişikliyin mürəkkəb qarşılıqlı təsirini əks etdirir.
Azərbaycanın tarixi qədim dövrlərə gedib çıxan mürəkkəb idarəetmə sistemlərinin nümunələri ilə zəngindir. Fars İmperiyasının inzibati yeniliklərindən tutmuş müxtəlif İslam sülalələri dövründəki inzibati islahatlara qədər Azərbaycanın inzibati irsi uyğunlaşma qabiliyyəti və davamlılığı ilə xarakterizə olunur.
Müstəqillikdən sonrakı çağırışlar və islahatlar
Müasir dövrdə qloballaşma prosesi nəticəsində dövlət idarəçiliyində ortaya çıxarılan yeni paradiqmalar və həyata keçirilən yeni islahatlar dövlət idaəçiliyini də da bu paradiqma və islahatlara uyğun olaraq formalaşdırmaqdadır. Dövlətçilik ölkənin ən mühüm fundamental dəyəridir. Dövlət idarəçiliyi müasir cəmiyyətin həyatında əsas rol oynayır. Dövlət cəmiyyətin siyasi təşkilatı, siyasi qurumu, ya da daha dar şəkildə qurumlar hökuməti kimi xarakterizə olunur . O öz məqsədi ilə digər sosial qruplardan seçilən insan birliyinin bir formasıdır. Dövlət ən geniş şəkildə mübahisələrin qanun şəklində həll edilməsi vasitələri ilə əlaqədar fərdlərin birliyindən ibarətdir. Azərbaycan Respublikası suverenlik əldə etdikdən, müstəqilliyin bərpasından sonra yeni iqtisadi şəraitdə, hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna müvafiq keçid dövründə dövlət aparatının, dövlət idarəetmə sisteminin yenidən qurulması və dövlət qulluğunun formalaşması mərhələsinə başlanılır.
İslahatların həyata keçirilməsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin «Hüquqi islahatlar komissiyasının yaradılması haqqında» Sərəncamının (1996) və «Dövlət idarəetmə sistemində islahatlar aparılması üzrə dövlət komissiyasının yaradılması haqqında» Fərmanının (1998) müstəsna rolu olmuşdur.
Azərbaycanın iqtisadi, siyasi, sosial, hüquqi sahələrində köklü dəyişikliklər aparılmış, hakimiyyət sistemində, mülkiyyət münasibətlərində yenidənqurma prosesi getmiş, müasir dövlət idarəetmə sistemi formalaşmışdır.
Demokratik dövlət idarəçilik sistemləri isə modernləşmə, yeniləşmə əsasında baş verir. Müasir Azərbaycanın demokratik dövlət idarəçiliyindəki modernləşmənin prinsipləri Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən yaradılan müstəqil Azərbaycan Respublikasinın Konstitusiyasında öz əksini tapdı. Bu dövr demokratikləşmə, bazarın liberallaşdırılması və institusional quruculuğa yönəlmiş islahatlar dalğası ilə yadda qaldı. Dövlət idarəçiliyi sahəsində bazar yönümlü iqtisadiyyata keçid, bürokratik prosedurların sadələşdirilməsi, şəffaflığın və hesabatlılığın gücləndirilməsi üçün səylər göstərilmişdir.
Müstəqillikdən sonrakı dövr həm də iqtisadi qeyri-sabitlik, siyasi təlatümlər və regional münaqişələr də daxil olmaqla, öz problemlərini də gətirdi. Buna cavab olaraq Azərbaycan dövlət idarəçiliyi sistemini modernləşdirmək və ən yaxşı beynəlxalq təcrübələrə uyğunlaşdırmaq üçün iddialı islahat proqramlarına start verdi. Əsas təşəbbüslərə elektron idarəetmə platformalarının tətbiqi, antikorrupsiya tədbirlərinin həyata keçirilməsi və qərarların qəbulu proseslərinin qeyri-mərkəzləşdirilməsi daxildir.

Davamlı təkamül və gələcək perspektivlər
Bu gün Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemi daxili və xarici dinamikaya uyğun olaraq təkamülünü davam etdirir. Rəqəmsallaşma və xidmətlərin göstərilməsi kimi sahələrdə irəliləyiş əldə olunsa da, institusional potensialın yaradılması, idarəetmənin effektivliyi və vətəndaşların iştirakı kimi sahələrdə problemlər qalmaqdadır. Azərbaycan XXI əsrdə idarəetmənin mürəkkəbliklərini idarə etmək üçün zəngin irsindən, strateji tərəfdaşlıqlarından və innovativ ruhundan istifadə etməyə hazırdır.
Azərbaycanda dövlət idarəçiliyinin innovasiya modelinin əsas istiqamətləri
 innovativ fəaliyyətin normativ-hüquqi təminatının və onun stimullaşdırılması mexanizmlərinin hazırlanması və təkmilləşdirilməsi;
 ölkə iqtisadiyyatının innovativ inkişafina istiqamətlənmiş dövlət strategiyasının hazırlanması;
 innovativ inkişaf yoluna istiqamətlənmiş dövlət orqanlarının,iqtisadi və elmi qurumlar ilə əlaqəli fəaliyyətin təmin edilməsi;
 innovativ inkişafa həmçinin müxtəlif mülkiyyət formalarında innovativ strukturlarin inkişafi, kiçik innovativ sahibkarlığın dəstəklənməsi, dövlət,regional,sənaye sahələrində uzunmüddətli prioritet istiqamətləri innovasiya sferasında müəyyənləşdirmək,elm və texnologiya sahəsində əsas tədqiqatların inkişafinı stimullaşdırmaq, müasir innovasiya infrastrukturunun fəaliyyətini və inkişafinı dəstəkləmək və s. təsir edir.

Azərbaycan Dövlət İdarəçiliyində İnnovativ Təşəbbüslər
Azərbaycanın dövlət idarəçiliyində innovasiyalara səmərəliliyin, şəffaflığın və vətəndaşların iştirakının artırılmasına yönəlmiş bir sıra təşəbbüslərlə nümunə göstərilir. Bu təşəbbüslər müxtəlif sektorları əhatə edir və idarəetmə islahatlarına vahid yanaşmanı əks etdirir.
Diqqətəlayiq nümunələr :
1. Elektron idarəetmə platformaları: Azərbaycan e-idarəetmə platformalarının yaradılması vasitəsilə dövlət xidmətlərinin və proseslərinin rəqəmsallaşdırılmasında mühüm nailiyyətlər əldə edib. Məsələn, “ASAN xidmət” mərkəzləri vətəndaşların pasportların verilməsi, nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatı, sahibkarlıq fəaliyyətinin lisenziyalaşdırılması kimi geniş spektrli dövlət xidmətlərindən istifadəsini bir pəncərədən təmin edir. Bu mərkəzlər inzibati prosedurları sadələşdirmək, bürokratiyanı azaltmaq və ümumi vətəndaş təcrübəsini artırmaq üçün texnologiyadan istifadə edir.
2. Dövlət xidmətlərinin rəqəmsallaşdırılması: Azərbaycan dövlət xidmətlərini daha əlçatan və istifadəçilər üçün əlverişli etmək üçün fiziki xidmət mərkəzləri ilə yanaşı rəqəmsal platformalara da sərmayə qoyub. Onlayn portallar və mobil proqramlar vətəndaşlara internet bağlantısı olan istənilən yerdən məlumat əldə etmək, ərizələr təqdim etmək və sorğularının vəziyyətini izləmək imkanı verir. Bu rəqəmsallaşma səyi təkcə vətəndaşların rahatlığını yaxşılaşdırmır, həm də hökumət əməliyyatlarının səmərəliliyini və şəffaflığını artırır.
3. Tənzimləyici tədbirlər: Biznes və investisiyalar üçün əlverişli tənzimləmə mühitinin vacibliyini dərk edərək, Azərbaycan inzibati prosesləri sadələşdirmək və büruzəsizliyi azaltmaq üçün tənzimləyici tədbirlər həyata keçirmişdir. “Biznes mühitində islahatların gündəliyi” kimi təşəbbüslər lisenziyalaşdırma prosedurlarının sadələşdirilməsinə, vergi inzibatçılığının təkmilləşdirilməsinə və ümumi biznes mühitinin yaxşılaşdırılmasına yönəlib. Tənzimləyici yükləri azaltmaqla bu islahatlar investisiyaların cəlb edilməsi, iqtisadi artımın stimullaşdırılması və iş yerlərinin yaradılması məqsədi daşıyır.
4. Bacarıqların artırılması və təlim: İnnovativ təşəbbüslərin uğurla həyata keçirilməsini təmin etmək üçün Azərbaycan dövlət sektorunda çalışan işçilər üçün potensialın artırılması və təlimlərə üstünlük verib. Layihələrin idarə edilməsi, İT savadlılığı və xidmətlərin göstərilməsi kimi sahələrdə bacarıqlarını artırmaq üçün bütün səviyyələrdə dövlət məmurlarına təlim proqramları, seminarlar təklif olunur. İnsan kapitalının inkişafına sərmayə qoymaqla Azərbaycan davamlı inkişafı təmin edə bilən bacarıqlı və məsuliyyətli dövlət idarəçiliyi işçi qüvvəsi yaratmağa çalışır.
5. Açıq Hökumət Platforması: Azərbaycan “Açıq Hökumət Platforması” kimi təşəbbüslər vasitəsilə açıq hökumət və şəffaflıq prinsiplərini mənimsəmişdir. Bu platforma vətəndaşlara hökumət məlumatlarına, büdcə məlumatlarına və siyasət sənədlərinə çıxış imkanı verir, onlara qərarların qəbulu proseslərində iştirak etmək və hakimiyyət orqanlarını məsuliyyətə cəlb etmək imkanı verir. Şəffaflığı və vətəndaşların iştirakını təşviq etməklə bu təşəbbüslər hökumət və ictimaiyyət arasında etimadın yaradılmasına töhfə verir.
Bu innovativ təşəbbüslər Azərbaycanın dövlət idarəçiliyi sistemini modernləşdirməyə və idarəetmənin nəticələrini yaxşılaşdırmaq üçün texnologiyadan istifadə etməyi vurğulayır. Rəqəmsallaşma, tənzimləyici islahatlar, potensialın gücləndirilməsi və açıq hökumət prinsiplərini qəbul etməklə Azərbaycan vətəndaşlarının ehtiyac və istəklərinə cavab verən daha səmərəli, həssas və əhatəli idarəetmə çərçivəsi yaratmağı hədəfləyir.
Əməşdaşlıq və tərəfdaşlıqlar
Azərbaycan innovasiyalara təkan verməkdə və dövlət idarəetmə sisteminin təkmilləşdirilməsində əməkdaşlığın və tərəfdaşlığın vacibliyini qəbul edir. Digər ölkələr və beynəlxalq təşkilatlarla əlaqə yaratmaqla Azərbaycan ümumi məqsədlərə nail olmaq üçün ümumi təcrübədən, resurslardan və ən yaxşı təcrübələrdən istifadə edə bilər. Aşağıda dövlət idarəçiliyi sahəsində əməkdaşlıq səyləri və tərəfdaşlıq nümunələri verilmişdir:
• Avropa İttifaqı (Aİ) Əməkdaşlığı: Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə idarəetmə islahatlarının təşviqinə, dövlət idarəçiliyinin modernləşdirilməsinə və demokratik idarəçiliyin gücləndirilməsinə yönəlmiş əməkdaşlıq sazişləri yaratmışdır. Avropa Qonşuluq Siyasəti (AQS) və Şərq Tərəfdaşlığı kimi təşəbbüslər vasitəsilə Azərbaycan texniki yardım, potensialın gücləndirilməsi proqramları və Aİ üzv dövlətləri ilə siyasi dialoqdan faydalanır. Bu tərəfdaşlıqlar bilik mübadiləsini, institusional inkişafı və Avropa standartları və təcrübələri ilə uyğunlaşmanı asanlaşdırır.
• Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (UNDP): Azərbaycan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (UNDP) ilə idarəçilik, davamlı inkişaf və sosial inteqrasiya ilə bağlı müxtəlif layihələrdə əməkdaşlıq edir. “Azərbaycan: Nəticələr üçün İdarəetmə” proqramı kimi birgə təşəbbüslər vasitəsilə BMTİP dövlət institutlarını gücləndirmək, şəffaflığı təşviq etmək və vətəndaş iştirakını artırmaq üçün texniki yardım, siyasi məsləhətlər və potensialın gücləndirilməsinə dəstək verir. Bu tərəfdaşlıqlar cəmiyyətin bütün təbəqələrinin ehtiyac və istəklərinə cavab verən davamlı və həssas idarəetmə sistemlərinin qurulmasına töhfə verir.
• Dünya Bankı: Dünya Bankı Azərbaycanın dövlət idarəetmə sisteminin modernləşdirilməsi və idarəetmə nəticələrinin təkmilləşdirilməsi səylərinin dəstəklənməsində əsas tərəfdaş olmuşdur. “İqtisadi İdarəetmə və Rəqabət Qabiliyyətliliyə Dəstək Layihəsi” və “Rəqəmsal Ticarət və Elektron Logistikanın İnkişafı Layihəsi” kimi layihələr vasitəsilə Dünya Bankı institusional potensialın gücləndirilməsi, tənzimləyici bazaların sadələşdirilməsi və rəqəmsallaşmanın təşviqi üçün maliyyə və texniki yardım göstərir. Bu tərəfdaşlıqlar ən yaxşı beynəlxalq təcrübələrin qəbulunu asanlaşdırır, innovasiyaları təşviq edir və davamlı inkişafa təkan verir.
• İkitərəfli Tərəfdaşlıq: Azərbaycan oxşar inkişaf problemlərini və prioritetlərini bölüşən Türkiyə, Gürcüstan və Qazaxıstan kimi ölkələrlə ikitərəfli tərəfdaşlıq edir. Bu tərəfdaşlıqlar ticarət, investisiya və idarəetmə sahəsində əməkdaşlıq da daxil olmaqla geniş sahələri əhatə edir. Birgə təşəbbüslər, mübadilə proqramları və bilik mübadiləsi platformaları vasitəsilə Azərbaycan qonşularının təcrübələrini öyrənir və ümumi problemləri həll etmək və regional inteqrasiyanı təşviq etmək üçün qarşılıqlı faydalı layihələrdə əməkdaşlıq edir.
• Özəl sektorun iştirakı: Azərbaycan innovasiyalara təkan vermək və iqtisadi artımı təşviq etmək üçün özəl sektorun cəlb edilməsinin vacibliyini qəbul edir. Özəl şirkətlər, texnoloji firmalar və innovasiya mərkəzləri ilə tərəfdaşlıq edərək, Azərbaycan idarəetmə problemləri üçün innovativ həllər hazırlamaq üçün özəl sektorun təcrübəsindən, resurslarından və şəbəkələrindən istifadə edir. Rəqəmsal infrastruktur, xidmətlərin göstərilməsi və texnologiyanın qəbulu kimi sahələrdə dövlət-özəl tərəfdaşlıq (PPP) səmərəliliyi artırır, innovasiyaları təşviq edir və inklüziv inkişaf üçün imkanlar yaradır.
Bu birgə səylər və tərəfdaşlıqlar Azərbaycanın innovasiyalara təkan vermək və dövlət idarəetmə sistemini təkmilləşdirmək üçün ortaq təcrübədən, resurslardan və ən yaxşı təcrübələrdən istifadə etmək öhdəliyini nümayiş etdirir. Digər ölkələr, beynəlxalq təşkilatlar və özəl sektorla əməkdaşlığı inkişaf etdirməklə Azərbaycan idarəetmə məqsədlərinə doğru irəliləyişi sürətləndirə və davamlı, inklüziv cəmiyyətlər qurmaq üçün qlobal səylərə töhfə verə bilər.
Əhəmiyyətli irəliləyişlərə baxmayaraq, Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemi diqqətlə nəzərdən keçirilməsi və strateji fəaliyyət tələb edən bir sıra problemlərlə üzləşə bilər. Bu problemlərin həlli və gələcək inkişaf üçün kursun müəyyənləşdirilməsi sürəti saxlamaq və idarəetmə innovasiyasının tam potensialını reallaşdırmaq üçün vacibdir.
Azərbaycanın dövlət idarəçiliyi qarşısında duran əsas problemlərdən biri hökumətin bütün səviyyələrində institusional potensialın gücləndirilməsi zərurətidir. İnnovasiyaları idarə etməyə və keyfiyyətli xidmətlər göstərməyə qadir olan bacarıqlı və motivasiyalı işçi qüvvəsinin yaradılması təlim, peşəkar inkişaf və istedadların idarə edilməsinə investisiyalar tələb edir. İşə qəbul təcrübələrinin təkmilləşdirilməsi, meritokratiyanın təşviqi və davamlı öyrənmə mədəniyyətinin təşviqi potensial məhdudiyyətlərini aradan qaldırmaq və dövlət institutlarının səmərəli fəaliyyətini təmin etmək üçün vacibdir.
Azərbaycan dövlət xidmətlərinin rəqəmsallaşdırılmasında mühüm nailiyyətlər əldə etsə də, texnologiyaya çıxış və rəqəmsal savadlılıq, xüsusən də kənd və ucqar ərazilərdə qeyri-bərabərlik davam edir. Rəqəmsal uçurumun aradan qaldırılması üçün internet bağlantısını genişləndirmək, rəqəmsal infrastrukturu təkmilləşdirmək və təcrid olunmuş əhali arasında rəqəmsal savadlılıq bacarıqlarını artırmaq üçün məqsədyönlü müdaxilələr tələb olunur. Sosial-iqtisadi vəziyyətindən və coğrafi yerindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşların ehtiyaclarına cavab verən inklüziv e-idarəetmə həllərinə sərmayə qoymaq dövlət xidmətlərinə və məlumatlara ədalətli çıxışı təmin etmək üçün vacibdir.
Tənzimləyici bazaların sadələşdirilməsi və bürokratik əngəllərin azaldılması səylərinə baxmayaraq, tənzimləmənin mürəkkəbliyi Azərbaycanda biznesin inkişafı və investisiya qoyuluşu üçün maneə olaraq qalır. Sahibkarlıq, innovasiya və iqtisadi artım üçün əlverişli mühit yaratmaq üçün inzibati prosedurların sadələşdirilməsi, qaydaların uyğunlaşdırılması və tənzimləyici ahəngdarlığın gücləndirilməsi vacibdir. Normativlərə uyğunluq proseslərinin avtomatlaşdırılması üçün sübuta əsaslanan tənzimləmə təsirinin qiymətləndirilməsinin qəbulu və texnologiyadan istifadə tənzimləmə yüklərini azaltmağa və Azərbaycanda biznesin aparılmasının asanlığını artırmağa kömək edə bilər.
Azərbaycan idarəetmədə şəffaflığın və hesabatlılığın təşviqində irəliləyiş əldə etsə də, məlumat əldə etmək, dövlət satınalmaları və korrupsiyaya qarşı mübarizə tədbirləri kimi sahələrdə təkmilləşdirmə üçün imkanlar mövcuddur. Qanunvericilik bazalarının gücləndirilməsi, nəzarət mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının səlahiyyətlərinin artırılması dövlət idarəçiliyində şəffaflığın və hesabatlılığın təmin edilməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Açıq məlumat təşəbbüslərinin həyata keçirilməsi, məlumat verənlərin müdafiəsinin gücləndirilməsi və qərarların qəbulu proseslərində vətəndaşların iştirakının təşviq edilməsi hökumət və ictimaiyyət arasında daha çox etimadı gücləndirə və idarəetmə institutlarının legitimliyini gücləndirə bilər.
Azərbaycan davamlı inkişaf məqsədlərinə nail olmağa və iqlim dəyişikliyi və urbanizasiya kimi yaranan problemləri həll etməyə çalışdığı üçün davamlılıq mülahizələrinin dövlət idarəçiliyinə inteqrasiyası böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yaşıl satınalma təcrübələrinin qəbulu, bərpa olunan enerji təşəbbüslərinin təşviqi və ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsinin qərar qəbuletmə proseslərinə daxil edilməsi davamlı inkişaf nəticələrinə töhfə verə bilər. Təbii fəlakətlərə qarşı dayanıqlığın artırılması, inklüziv şəhər planlaşdırmasının təşviqi və dayanıqlı infrastruktura sərmayə qoyuluşu Azərbaycan üçün daha davamlı və dayanıqlı gələcək qurmaq üçün vacibdir.
Bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmək və gələcək inkişaf kursunu təyin etmək üçün Azərbaycan beynəlxalq təcrübədən əldə etdiyi dərslərdən, strateji tərəfdaşlıqdan və öz xalqının innovativ potensialından istifadə edə bilər.
Nəticə olaraq, Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemində innovativ inkişaf yolu səmərəlilik, şəffaflıq və vətəndaş mərkəzli idarəetməyə sadiqlik ilə xarakterizə olunur. Azərbaycan daxili təşəbbüslərin və beynəlxalq əməkdaşlığın vəhdəti sayəsində idarəetmə strukturlarının və proseslərinin modernləşdirilməsində mühüm nailiyyətlər əldə etmişdir. Elektron idarəetmə platformalarının qəbulundan tutmuş tənzimləyici islahatların həyata keçirilməsinə və potensialın gücləndirilməsi səylərinə qədər Azərbaycan tərəqqinin aparıcısı kimi innovasiyaları qəbul etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib.
Bununla belə, Azərbaycan gələcəyə baxarkən, potensial məhdudiyyətləri, rəqəmsal fərqlər, tənzimləmə mürəkkəbliyi və davamlılıq imperativi də daxil olmaqla bir sıra problemlərlə üzləşə bilər. Bu problemlərin həlli insan kapitalına, rəqəmsal infrastruktura, tənzimləmənin sadələşdirilməsinə, şəffaflığa və davamlılığa sərmayələrə üstünlük verən hərtərəfli yanaşma tələb edir. Azərbaycan innovasiya mədəniyyətini inkişaf etdirməklə, institusional potensialı gücləndirməklə və inklüziv inkişafı təşviq etməklə inkişaf, tərəqqi və sosial birlik üçün yeni imkanlar aça bilər.
Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemində innovativ inkişaf yolu daxili dinamikanın və xarici təsirlərin dinamik qarşılıqlı təsiri ilə formalaşan davamlı bir prosesdir. Azərbaycan beynəlxalq təcrübədən öyrənmək, strateji tərəfdaşlıqdan istifadə etməklə və texnologiyanın inkişaf potensialını mənimsəməklə öz idarəetmə gündəliyini irəli sürməyə və vətəndaşlarının ehtiyac və istəklərinə xidmət edən müasir, səmərəli və cavabdeh dövlət idarəçiliyi sistemi ilə bağlı öz vizyonunu həyata keçirməyə davam edə bilər.
Azərbaycanda həyata keçirilən islahatların insan və vətəndaş amilinin yüksəlişinə xidmət edir.
Аzərbаyсаndа dövlət idarəçiliyi yаrаdılmаsı, inkişаfı və təkmilləşməsi əsаsən iki istiqаmətdə араrılırdı. Bir tərəfdən dövlət араrаtının və оnun strukturunun təkmilləşdirilməsi, dövlətin məqsəd və funksiyаlаrını iсrаеtməyə, iqtisаdiyyаtın səmərələliliyini аrtırmаğа, vətəndаş сəmiyyətinin inkişаfınа yönəlmiş, dеmоkrаtik, dünyəvi dövlət quruluşunа müvаfiq dövlət qulluğu institutunun yаrаdılmаsınа хüsusi diqqət yеtirilir, digər tərəfdən isə müаsir sоsiаl-iqtisаdi sаhədə dövlət qulluğunа qоyulаn tələblərə саvаb vеrən реşəkаr, səriştəli, işgüzаr və mənəvi kеyfiyyətlərə mаlik, gеniş dünyаgörüşlü, intеllеktuаl səviyyəli vətəndаşlаrın dövlət qulluğunасəlb еdilməsinə, dövlət qulluqçulаrının sоsiаl-iqtisаdi vəziyyətinin yахşılаşdırılmаsınа, оnlаrın məsuliyyətinin аrtırılmаsınа səy göstərilirdi. Azərbaycanda dövlət idaəçiliyi sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı ardıcıl olaraq innovativ islahatlar qəbul olunmaqdadır. Bu da dövlət idarəçiliyi sahəsində yeni reallıqların meydana gəlməsini şərtləndirir. Bildiyimiz kimi istənilən cəmiyyət üçün səciyyəvi olan xüsusiyyətlərdən biri də burada fasiləsiz siyasi, iqtisadi, sosio-mədəni dəyişikliklərin getməsindən ibarətdir. Cəmiyyət tam bir sosial orqanizm olaraq daim inkişafdadır, deməli, daim dəyişir. Təbii ki, cəmiyyətdə cərəyan edən dəyişikliklər bütün həyat fəaliyyəti sahələrində də müvafiq dəyişiklikləri şərtləndirir. Həmçinin, dövlət idarəetməsi sistemi də cəmiyyətdəki gedən dəyişikliklərə uyğunlaşmalıdır. Əks halda səmərəli idarəetmədən və inkişafdan danışmaq qeyri-mümkündür. Dövlət idarəetməsi sistemində dəyişikliklərin baş verməsi, onun cəmiyyətin yeni tələblərinə uyğunlaşdırılması təbii ki, dövlət idarəetmənin ayrılmaz elementi olan dövlət qulluğunun vəziyyətindən birbaşa asılıdır. Məhz dövlət idarəçiliyi sistemindəki keyfiyyət dəyişiklikləri bütövlükdə səmərəli dövlət idarəçiliyini təmin edir.
Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan və bu gün cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilən kadr siyasəti dövlətçiliyimizin bütün sahələrində yeni düşüncəli, savadlı, işgüzar, bacarıqlı, saf mənəviyyatlı, yüksək təşkilatçılıq və informasiyadan istifadə etmək qabiliyyətinə malik olan kadrların hazırlanmasına, onların cəsarətlə seçilib irəli çəkilməsinə böyük zəmin yaradır.

S.e.f.d. dosent Murtəza Həsənov
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının Siyasi İdarəetmə Fakültəsinin Dekanı